پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع)

مطالعه آثار خوشنویسان بزرگ گذشته بیانگر ترغیب ، تشویق ، توجه و عنایت حضرت پیامبر اکرم (ص ) و خاندان عصمت و طهارت صلوات اله علیهم اجمعین به کاتبان و خطاطان است . تأکید پیامبر (ص)بر یادگیری خط و ترویج آن توسط حضرت امیر (ع) بر هیچ هنرمند و محققی پوشیده نیست ؛ تا آنجا که گویند حضرت علی(ع) تعداد سیصد و شانزده تن خوشنویس را تعلیم دادند ، که از آن جمله می توان ابن عباس، خالدبن ابی هیاج و عبداله بن ابی رافع را نام برد .

بدان جهت که از فیض تشویقات و ترغیبات حضرت رسول اکرم (ص) و راهنمایی های ارزنده و گهربار حضرت علی (ع) بهره ای برده باشیم ، و نهایتاً قدمی در راه شناخت ریشه های استوار هنر اصیل خوشنویسی در فرهنگ اسلامی برداریم به ذکر چند حدیث شریف می پردازیم:

پیامبر اکرم (ص):

v     خط نیکو به روشن شدن حق و حقیقت می افزاید.

v     آنکس که بمیرد و دفاتر و دواتها از خود به جای گذارد به بهشت درآید.

v     هر کس قلمی بتراشد و با آن در باب علم و دانش کتابت نماید خداوند درختی در بهشت به او اعطا فرماید که از دنیا و آنچه در آن است بهتر باشد.

v     فرزندانتان را به کتابت ( خوشنویسی و خطاطی ) اکرام کنید .

حضرت علی (ع) :

v     به خوشنویسی بپردازید که از کلید های روزی است .

v ای صاحبان ادب ، نیکویی خط را بیاموزید . زیرا که زیبایی خط برای اهل ادب و دانش زینت است ، برای اغنیا آرایش جمال و برای محتاجان بهترین کسب هاست .

v نوک قلم را دراز بتراش و فربه بگذار و قط قلم محرٌف و متمایل به راست زن ، که چون قلم بر کاغذ نهی ، آواز کند مثل شمشیر مشرفی و گرنه قط را اعاده نما .

v بدان که زیبایی خط منوط به تعلیم استاد و تمرین درست و مداوم ، و ترکیب مرکبات است . بقای آن بر مسلمان به سبب ترک کارهای زشت و محافظت نمازها میسٌر است . و اصل آن بر شناخت مفردات و مرکبات است .

v     خط نیکو ، زبان دست است و روشنی درون ، اگر از تیرگی ها پاک گردد خط نیکو می آید .

v     کلام نیکو ، صید دلهای مردم کند و خط نیکو تفرج و روشنی به چشم رساند .

v دوات را لیقه کن و نوک قلم را دراز بتراش ، ما بین سطور فاصله بگذار و حروف را به هم فشرده کن و در تشکیل حروف ، مناسبت هر یک را رعایت کن و حق هر حرف را چنان که باید ادا نما که این برای زیبایی خط بهتر است .

آن حضرت به مردی که بد می نوشت فرمود :

زبان قلمت را دراز و فربه ، و قط قلم را محرٌف و مایل به راست ، و اجرای حروف و کلمات را با اعتدال قرینه هم قرار بده و الف و لام را راست بالا کن و این سفارش اصول کتابت است .