هنر دیرینه ی تذهیب همیشه مورد توجه هنرشناسان بزرگ جهان و مستشرقان بوده است .«تذهیب» از ریشه ذهب(طلا)است و از آن مشتق می شود.درنوشته ها و گفتار خارجیان واژه ی Arabesque (آرابسک)اشاره به هنر تذهیب دارد .

این هنر به مجموعه ای از اشکال هندسی و نقوش گیاهی اطلاق می شود که به گونه ای زیبا و دلنشین و هماهنگ با گردش ها و پیچش های مکررو موزون در کنار هم قرار گرفته باشند. پس از گذشت سالیان ، به این آرایش مقبول که در ابتدا با رنگ مایه های محدود و به ویژه زرناب شروع شده بود،عناصر رنگی متنوع دیگری اضافه شد و با حفظ زمینه ی طلا،رنگ های بسیار گویا و مؤثری چون لاجورد،سفیداب،شنگرف،اخری،زرنیخ، سرنج ،سبززنگاری ،دودی،قرمزدانه و ..... عرصه ی خودنمایی یافتندو باذهن خلٌاق و زیبااندیش هنرمندانی بزرگ به یکی از زیباترین و فاخرترین هنرهای جهان در آمدند. گرچه نام گذاری این هنر مبین ریشه عربی و اسلامی آن است، اما شواهدی قوی و فاخر در هنر سرزمین مان دلالت بر قدمت به کار گیری تذهیب از سوی هنرمندان ابرانی دارد که به چند نمونه اشاره می شود :

1. قطعه ی گچ بری شده با نقشی شبیه گردش های اسلیمی و سرشاخه ها،متعلق به دوره ی ساسانی،کشف شده در دامغان که هم اینک در موزه ملی ایران       (ایران باستان) محفوظ است .
2. تزئینات و نگاره های گچ بری روی ستون،در دوره ی ساسانی،موجود در موزه ی ملی ایران .
3. بشقاب نقره ساسانی قلم زنی با نقش های اسلیمی شبیه اسلیمی های دهان اژدر ، بازیافته از عهد ساسانی (درهمدان)
4. بشقاب نقره ی کنده کاری(قلم زنی )شده با طرح کامل اسلیمی،در موزه ی ارمیتاژ و چند بشقاب نقره ای محفوظ در موزه ی ایران باستان .
5. طرح های مربوط به قسمتی از پلکان کاخ تچر (کاخ داریوش ) دوره ی هخامنشی در تخت جمشید و موزه ی ملی .

این ها شواهدی بودند از کثرت و قدمت هنر نگارگری و گردش های اسلیمی در ایران زمین.

در طرح تذهیب نقش های متفاوتی یافت می شوند که هر یک به تنهایی یک مفهوم ذهنی و عینی دارند و در کلیت خود نقش تذهیب را تشکیل می دهند . در هنر تذهیب دو طرح اصلی و با جریانی مداوم در هم تنیده می شوند .

1. نقش های اسلیمی : گردش ها و پیچ و خم های مدور تکراری ، بیش تر به قرینه و گاه بی قرینه،که بیشتر یادآور ساقه ی یک گیاه است . این طرح ها با گردش های متفاوت خود ، در نقوش تزئینی ایران نقش پایه ای دارند .
2. نقش های ختایی : نقش های گیاهی و گل و بته مانند هستند که با ظرافت و نازکی در لابه لای نقوش اسلیمی در حرکت اند .گل های شاه عباسی یا اناری ، گل پنج پر و دیگر گل های ریز ظریفی که در طبیعت یافت می شوند ودر طول زمان تغییراتی با شکوه به فرم های اصلی آن ها داده شده است .