علائم و نشانه ها

علائم و نشانه های پرخاشگری همانند تعریف آن متعدد و متنوع است و نمی توان با قاطعیت و صراحت گفت که هر علامت، نشانه رفتار پرخاشگرانه است، بلکه باید پیشینه رفتار و موقعیت زمانی و مکانی شخص پرخاشگر دقیقاً مطالعه شود.

به طور کلی علائم پرخاشگری را می توان در دو دسته پرخاشگری با خود و پرخاشگری با دیگران طبقه بندی کرد. 

پرخاشگری با خود به صورت احساس خستگی و فرسودگی، دروغگویی، نگاه های تند و خشن، به هم فشردن دندان ها، پیدایش چین و چروک در صورت، بالا رفتن ضربان قلب، افزایش فشارخون، اختلال در دستگاه گوارش، کاهش دقت، گریه، جیغ زدن، حسادت، گوشه گیری، عصیان و حالات دفاعی بروز می کند.

پرخاشگری با دیگران به صورت ایجاد مزاحمت برای اطرافیان، سرزنش دیگران، به هم ریزی نظم، دزدی، تخریب، ضرب و جرح، استهزاء دیگران، جنک و ستیز، فحاشی، نادیده گرفتن حقوق دیگران، تجاوز، شکستن اشیاء، سلطه جویی و زمینه سازی برای ایجاد درگیری مشاهده می شود.

راه درمان

پرخاشگری به شیوه های گوناگون درمان می شود. در درمان پرخاشگری باید علل ایجاد کننده آن به خوبی شناسایی شود. هدف از درمان پرخاشگری به هیچ وجه حذف غریزه پرخاشگری در کودک نیست، بلکه هدف آن است که پرخاشگری به تدریج به سوی اعمال مطلوب تر و مناسب تر سوق داده شود.

از نظر فروید، درمان پرخاشگری مشکل و در موارد بسیار، کار محالی است و فقط می توان از طریق توسل به فعالیت های اجتماعی مقبول و برقراری علاقه بین انسان ها یا برگزاری مسابقات ورزشی از شدت آن کم کرد0 درمان پرخاشگری از دو جنبه فردی و اجتماعی قابل بررسی است.

در روش درمان از بعد فردی، درمان با خود کودک انجام می شود و راه های تغییر رفتار از طریق انجام دادن فعالیت های مختلف به خود کودک آموزش داده می شود، ازجمله ورزش و انجام دادن کارهای هنری نظیر نقاشی، تخلیه هیجانات و عواطف، سپردن مسئولیت، آگاه کردن کودک از این که پرخاشگری، تنها راه رسیدن به هدف نیست، آشنا ساختن کودک با حقوق دیگران و کمک به او برای رعایت قوانین،         آگاه کردن کودک به زشتی و ناپسند بودن رفتار پرخاشگرانه، آموزش رفتارهای پسندیده و نیکو به کودک برای آن که در زندگی معنی و هدف مشخصی را بیابد و تعقیب کند، واداشتن کودک به استراحت، تأمین سلامت جسمی کودک و تغییر محیط.

در درمان پرخاشگری از بعد اجتماعی، تا هنگامی که رفتار والدین و دیگر کسانی که با کودک ارتباط دارند تغییر نکند، در رفتار پرخاشگرانه کودک هیچگونه تغییر چشمگیری به وجود نخواهد آمد. در صورتی که بین اعضای خانواده و معلم با کودک رابطه متعادل و سالمی برقرار باشد، رفتارهای پرخاشگرانه کودک به شدت کاسته خواهد شد.در این مودر توصیه های زیر ارائه می شود:

¯     پرخاشگری کودک از همان سال های اول زندگی کنترل شود تا در سال های بعد به صورت عادت در نیاید.

¯    رفتار پرخاشگرانه کودک در نیل به اهدافش تشویق نشود.

¯    در قبال عصبانیت ها و ناراحتی های کودک پرخاش نشود.

¯    ناکامی ها و محرومیت های کودک تا حد ممکن برطرف شود.

¯    مسئولیت ها و تکالیف سنگین به کودک واگذار نشود.

¯    با کودک هنگام عصبانیت جر و بحث نشود.

¯    به کودک توجه افراطی نشود.

¯    از تنبیه بدنی کودک خودداری شود.

¯    کودک، بویژه در حضور دیگران مورد تمسخر قرار نگیرد.

¯    نقایص کودک، بویژه در جمع بیان نشود.

¯    کودک بازی های خشونت آمیز نکند.

¯    کودک از مشاهده صحنه های خشونت آمیز منع شود.

¯       به کودک توجه شود و بین اعضای خانواده رابطه صمیمی برقرار شود.

¯     والدین در تربیت کودک تضاد نداشته باشند.

¯        در مواردی که خانواده به رفع مشکلات قادر نباشند از افراد متخصص کمک گرفته شود.